Έκθεση για το Οικολογικό Αποτύπωμα:
Η ανθρωπότητα καταναλώνει 30% πάνω από τις αντοχές του πλανήτη
Σύμφωνα με την Έκθεση Living Planet 2008 από το WWF, το Global Footprint Network και τη Zoological Society of London, η ανθρωπότητα καταναλώνει 30% περισσότερους πόρους από όσους μπορεί ετησίως να αναπληρώνει ο πλανήτης. Με τους σημερινούς ρυθμούς θα φτάσουμε υπέρβαση 100% το 2030.
Κοιτώντας την Έκθεση, για την Ελλάδα υπάρχουν τα εξής στοιχεία:
Σχεδόν τρεις πλανήτες χρειαζόμαστε οι Έλληνες για να διατηρήσουμε τον σημερινό τρόπο ζωής μας. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει, μεταξύ άλλων, η έκθεση «Ζωντανός Πλανήτης 2008» της διεθνούς περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF που μετρά τις επιπτώσεις του σύγχρονου τρόπου ζωής στα οικοσυστήματα και τους φυσικούς πόρους.
Δυστυχώς για άλλη μία φορά η χώρα μας βρίσκεται στη λάθος κορυφή μίας ακόμη παγκόσμιας λίστας. Σύμφωνα με τα πορίσματα της έκθεσης «Ζωντανός Πλανήτης 2008», η Ελλάδα καταλαμβάνει την 11η χειρότερη θέση ανάμεσα στις 148 χώρες που εξετάστηκαν όσον αφορά το οικολογικό της αποτύπωμα, έχοντας χειροτερέψει τη θέση της σε σχέση με το 2006 (τότε καταλάμβανε τη 17η θέση).
Ο μέσος Έλληνας πολίτης χρειάζεται 59 στρέμματα βιολογικά παραγωγικής έκτασης (γη και νερό για να καλύψει τις ανάγκες του. Ταυτόχρονα, το εθνικό μας οικολογικό αποτύπωμα είναι υπερδιπλάσιο από τον ήδη ανησυχητικό παγκόσμιο μέσο όρο (27 στρέμματα ανά κάτοικο) και σχεδόν τρεις φορές μεγαλύτερο από τις δυνατότητες του πλανήτη (21 στρέμματα ανά κάτοικο). To γεγονός αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στο μεγάλο «ενεργειακό μας αποτύπωμα», δηλαδή στις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες μας σε ενέργεια (ετήσια αύξηση 2,4% (1990-2004) – πολύ υψηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο).
Ιδιαίτερα δυσμενής είναι η θέση της χώρας μας και όσον αφορά την κατανάλωση νερού. Με μέση ετήσια κατανάλωση 2.389 κυβικών μέτρων ανά κάτοικο, έχουμε το δεύτερο μεγαλύτερο «υδατικό αποτύπωμα» μετά τις ΗΠΑ και διπλάσιο του παγκόσμιου μέσου όρου (1.243 κυβικά μέτρα / έτος / κάτοικο). To μεγάλο υδατικό μας αποτύπωμα αποδίδεται στην αυξημένη χρήση νερού για τη γεωργία (87%), στις απώλειες που παρουσιάζει το απαρχαιωμένο αρδευτικό και υδρευτικό δίκτυο της χώρας, αλλά και στη συνολική κακοδιαχείριση των υδάτινων πόρων.
«Ο τρόπος ζωής μας στην Ελλάδα έχει ξεπεράσει κατά πολύ το οικολογικό μας όριο. Αυτό οφείλεται κυρίως στη στρεβλή νοοτροπία μας που αντιμετωπίζει το φυσικό περιβάλλον ως ανεξάντλητη πηγή πόρων», δηλώνει ο Διευθυντής του WWF Ελλάς, Δημήτρης Καραβέλλας. «Ταυτόχρονα, η υπερκατανάλωση ενέργειας σε συνδυασμό με την εμμονή της Πολιτείας σε «βρώμικες» πηγές, όπως ο λιγνίτης, ενισχύουν διαρκώς τη δυσμενή θέση της χώρας μας», συνεχίζει ο κ. Καραβέλλας.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η έκθεση του WWF καταδεικνύει ότι το οικολογικό αποτύπωμα της ανθρωπότητας έχει διπλασιαστεί από το 1961, ξεπερνώντας την ικανότητα αναγέννησης του πλανήτη κατά 30% περίπου. Μάλιστα, τα τρία τέταρτα του πληθυσμού της γης ζουν σε χώρες που είναι «οικολογικοί οφειλέτες», δηλαδή η εθνική τους κατανάλωση ξεπερνά τη βιολογική φέρουσα ικανότητα της χώρας. Τις χειρότερες επιδόσεις καταγράφουν οι ΗΠΑ και η Κίνα, καθώς καταναλώνουν η κάθε μία σχεδόν το 21% της βιολογικής ικανότητας της γης. Η αύξηση αυτή του παγκόσμιου αποτυπώματος οφείλεται κυρίως στις εκπομπές αερίων από την καύση ορυκτών καυσίμων.
Ταυτόχρονα, ο δείκτης που μετρά την παγκόσμια βιοποικιλότητα έχει μειωθεί σχεδόν κατά 30% το διάστημα 1970-2005, με τους πληθυσμούς των χερσαίων ειδών να παρουσιάζουν μείωση της τάξης του 33%, των ειδών γλυκού νερού 35%, των πουλιών 20% και των θηλαστικών 19%. Οι τραγικές απώλειες στην παγκόσμια βιοποικιλότητα οφείλονται κατά κύριο λόγο στην αποψίλωση και την αλλαγή χρήσης γης στους τροπικούς, στην επίδραση των φραγμάτων και των εκτροπών ποταμών, στη μόλυνση και την υπεραλίευση των θαλασσών και φυσικά στην κλιματική αλλαγή.
«Ήρθε η ώρα να κάνουμε κάποιες κρίσιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής μας. Αλλαγές που θα βελτιώσουν τo βιοτικό μας επίπεδο, ενώ παράλληλα θα μειώσουν την επίδρασή μας στο φυσικό περιβάλλον. Αλλιώς το οικολογικό χρέος μας προς τον πλανήτη θα αποδειχτεί καταστροφικό πολύ γρηγορότερα από ότι νομίζουμε, κυρίως για τα παιδιά μας», καταλήγει ο κ. Καραβέλλας.
Δείτε εδώ ολόκληρη την έκθεση "Zωντανός Πλανήτης 2008".
Η έκθεση «Ζωντανός Πλανήτης» δημοσιεύεται κάθε δύο χρόνια συγκεντρώνοντας στοιχεία από σχεδόν 150 χώρες του πλανήτη. Η έκθεση του 2008 συνδυάζει τρεις δείκτες «υγείας» της Γης.
Ο πρώτος δείκτης, ο δείκτης Ζωντανού Πλανήτη (Living Planet Index of Global Biodiversity), εκτιμά την κατάσταση της παγκόσμιας βιοποικιλότητας, βασισμένος σε τάσεις για περισσότερους από 5000 πληθυσμούς 1686 σπονδυλωτών ειδών σε ολόκληρο τον κόσμο (θηλαστικά, πουλιά, ερπετά, αμφίβια, ψάρια).
Ο δεύτερος δείκτης, το Οικολογικό Αποτύπωμα (Ecological Footprint), μετρά τις απαιτήσεις της ανθρωπότητας στη βιόσφαιρα, δηλαδή την έκταση παραγωγικής γης, πόσιμου νερού και θάλασσας που είναι απαραίτητη για την κάλυψη των καθημερινών ανθρώπινων αναγκών σε ενέργεια και νερό, συνυπολογίζοντας τις εκπομπές ρύπων ανά άτομο και την έκταση που χρειάζεται για την απόθεση των απορριμμάτων του. Το οικολογικό αποτύπωμα της ανθρωπότητας τριπλασιάστηκε μεταξύ των ετών 1961 και 2003.
Ο τρίτος δείκτης, το Υδατικό Αποτύπωμα (Water Footprint), αναφέρεται στο συνολικό όγκο νερού που χρησιμοποιείται παγκοσμίως για να παράγει τα αγαθά και τις υπηρεσίες που καταναλώνει η ανθρωπότητα. Ο μέσος κάτοικος αυτού του πλανήτη καταναλώνει ετησίως 1.243 κυβικά μέτρα νερού, ποσότητα που ισοδυναμεί με το νερό μιας πισίνας ολυμπιακών διαστάσεων.
http://www.iliosporoi.net
Ecological footprint
The Research Question
Ecological Footprint is defined as a resource accounting framework for measuring human demand on the biosphere.
The human economy is embedded in the biosphere and is entirely dependent on its ecological services. In consuming nature’s products and services, people have an impact on the Earth. But since nature has the ability to renew, it can cope with human demand as long as this demand stays within the regenerative capacity of the biosphere.
Ecological Footprint accounting documents the extent to which human economies stay within the regenerative capacity of the planet, and who uses which portion of this capacity. They answer the research question of how much of the regenerative capacity of the biosphere is occupied by a given human activity.
Such biophysical resource accounting is possible because resources and waste flows can be tracked, and most of these flows can be associated with the biologically productive areas required to maintain them. Hence, the Footprint of a population is the biologically productive land and water area that the population requires to produce the resources it consumes and absorb the waste it generates, using prevailing technology. Because people consume resources and ecological services from all over the world, their Footprint is the sum of these areas, wherever they are on the planet.
Results
Results are expressed in global hectares, hectare of biologically productive space with world-average productivity. This measurement unit, or ‘ecological currency’ makes comparisons possible across the world. The human economy now exerts a larger Footprint than the planet has biocapacity. The Earth’s biologically productive area is approximately 11.2 billion hectares or 1.8 global hectares per person in 2002 (some of this capacity humanity may want to set aside for wild species). However, the global Ecological Footprint in 2002 was 13.7 global hectares or 2.2 global hectares per person. Thus, in 2002, humanity’s Ecological Footprint exceeded global biocapacity by 0.4 global hectares per person, or 23 percent. This finding implies that the human economy is in ecological overshoot: the planet’s natural resource capital stock is being depleted, thus eroding future supply of natural resources and operating at risk of environmental collapse. Results for 150 countries around the world are listed at theEuropean Environmental Agency.
The Method
Created by William E. Rees and Mathis Wackernagel in Canada in the early 1990s, the method has developed considerably since. Now, development and standardization of this accounting method is coordinated by the Global Footprint Network, founded in 2003, and its 40 partner organizations.
This newest edition of the national Ecological Footprint accounts includes more detailed trade statistics and allows for the first time full national time trends reaching from 1961 to 2002. Standards are being developed so results from analyses following the standards can be compared against each other.
Applications
The Ecological Footprint can be applied at scales from single products to households, organizations, cities, regions, nations, and humanity as a whole. The Footprint is used by governments and organizations to measure and manage sustainability efforts. By measuring the overall supply of and human demand on the Earth’s regenerative capacity, the Ecological Footprint tool helps at tracking progress, setting targets, and driving policies for sustainability.
Further Reading
- European Environmental Agency. Global Ecological Footprint and Biocapacity Data.
- Global Footprint Network. Footprint Standards.
- Global Footprint Network. More on the Science and Application of Ecological Footprint Accounting.
Citation
Mathis Wackernagel (Lead Author);Thomas Russ (Topic Editor) "Ecological footprint". In: Encyclopedia of Earth. Eds. Cutler J. Cleveland (Washington, D.C.: Environmental Information Coalition, National Council for Science and the Environment). [First published in the Encyclopedia of Earth November 18, 2008; Last revised Date November 18, 2008; Retrieved November 19, 2010 <http://www.eoearth.org/article/Ecological_footprint>
The Author
Mathis Wackernagel, Ph.D., is a founder and Executive Director of Global Footprint Network, a California-based non-profit that supports a sustainable economy by using the Ecological Footprint to make ecological limits central to decision-making everywhere. Mathis has worked on sustainability issues for organizations in Europe, Latin America, North America, Asia and Australia. He has lectured for community groups, governments and their agencies, NGOs, and academic audiences at more than 100 univ ... (Full Bio)
